Từ rất lâu, cây sả đã có mặt trong các bài thuốc dân gian chữa nhiều căn bệnh như: cảm ho, sốt, cảm gió, cảm lạnh, nôn mửa, ợ chua,… Đây đều là những căn bệnh thường gặp, tuy nhiên cây sả còn có những công dụng bất ngờ khác nữa. Hãy cùng banthuocnam tìm hiểu nhiều hơn về tác dụng của cây sả đối với sức khỏe con người ngay bài viết dưới đây nhé!
Đặc điểm của cây sả
Cây sả hay còn được gọi là cỏ sả, lá sả, sả chanh hay hương mao, thuộc họ Lúa với danh pháp khoa học là Poaceae.
Sả là loại cỏ sống lâu năm, mọc thành bụi với chiều cao từ 0,8-1,5m. Thân rễ cây trắng hoặc hơi tím. Lá hẹp và dài giống lá lúa, mép lá hơi nháp. Cụm hoa sả gồm nhiều bông nhỏ không cuống. Toàn cây tỏa ra mùi thơm đặc trưng.
Cây sả có khoảng 45 loài bản địa của vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới của Úc, Châu Phi và Châu Á. Thân cây được sử dụng như một loại thảo mộc ẩm thực, đặc biệt là trong ẩm thực Đông Nam Á.
Cây sả có thể được thu hoạch bất cứ lúc nào khi thân cây có đường kính 1,3cm. Bộ phận sử dụng thường là thân cây và lá.
Thành phần dinh dưỡng trong củ sả
Củ sả được dùng rất phổ biến làm gia vị chế biến thức ăn nhằm tăng hương vị thơm ngon cho món ăn. Trong củ sả có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào và phong phú. Trong đó phải kể đến hàm lượng khoáng chất đa dạng như sắt, magie, kali, kẽm cùng hàm lượng folate rất cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, sả còn chứa hàm lượng mangan cao, với tác dụng hàng đầu trong phòng ngừa bệnh loãng xương, thiếu máu và một số bệnh lý khác.
Tác dụng tuyệt vời của cây sả
Tác dụng cây sả theo y học cổ truyền
Cây sản mang tính ấm, vị cay được sử dụng với nhiều công dụng chữa các bệnh như: kháng khuẩn, kháng nấm, chống viêm, chống oxy hóa, đau dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy, đường huyết, đau nhức xương khớp, căng thẳng lo âu, đau đầu,…
Tác dụng cây sả theo y học hiện đại
Chống côn trùng
Trong một đánh giá năm 2011 của 11 nghiên cứu đã xem xét hiệu quả của các chế phẩm từ cây sả khác nhau trong việc ngăn ngừa muỗi đốt Kết luận rằng sử dụng tinh dầu sả cùng với vanillin giúp chống muỗi hiệu quả đến ba giờ.
Chống nấm
Tinh dầu sả có khả năng phá hủy thành tế bào của nấm và tiêu diệt các sinh vật bên trong tế bào có thể gây nhiễm trùng. Từ đây mà các nhà nghiên cứu cho rằng tinh dầu sả có thể được sử dụng như một loại thuốc diệt nấm an toàn và thân thiện với môi trường.
Kháng khuẩn
Sả được sử dụng như một thảo dược để chữa lành vết thương và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Nghiên cứu từ năm 2010 đã khẳng định rằng tinh dầu sả chanh có hiệu quả chống lại nhiều loại vi khuẩn kháng thuốc bao gồm: nhiễm trùng da, viêm phổi, nhiễm trùng máu, nhiễm trùng đường ruột nghiêm trọng.
Chống viêm
Trong sả có chứa hợp chất citral với khả năng chống viêm hiệu quả từ đó ngăn ngừa các bệnh liên quan như viêm khớp, tim mạch và thậm chí là ung thư.
Chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại các gốc tự do gây hại cho tế bào. Theo nghiên cứu năm 2015, nước súc miệng bằng dầu sả cho thấy khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Từ đó đây có thể được xem là một liệu pháp bổ sung tiềm năng cho các thủ thuật nha khoa không phẫu thuật và viêm lợi.
Ngăn ngừa viêm loét dạ dày, giảm buồn nôn
Sả có khả năng chữa các vấn đề về tiêu hóa từ đau bụng đến viêm loét dạ dày. Sả cũng là một thành phần phổ biến trong các loại trà thảo mộc và thực phẩm chức năng trong hỗ trợ giảm buồn nôn.
Giảm triệu chứng tiêu chảy
Tiêu chảy thường là một vấn đề đáng lo ngại, gây ra tình trạng mất nước nguy hiểm cho cơ thể. Sả có khả năng giảm lượng phân, làm chậm nhu động ruột từ đó làm giảm triệu chứng tiêu chảy.
Giảm cholesterol
Cholesterol cao là tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Sả có thể được sử dụng để giữ cholesterol ở mức ổn định và kiểm soát bệnh tim.
Ổn định lượng đường trong máu và lipid
Tinh dầu sả giúp giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Trong một nghiên cứu năm 2007 ở chuột đã cho thấy dầu sả có khả năng thay đổi các thông số lipid, ổn định lượng đường trong máu.
Giảm đau
Chất citral trong tinh dầu sả chanh có thể giúp giảm đau vì nó làm giảm viêm. Theo một nghiên cứu năm 2017 trên những người bị viêm khớp dạng thấp, dầu sả bôi tại chỗ làm giảm cơn đau do viêm khớp của họ.
Làm lành vết thương
Dựa trên nghiên cứu gần đây, tinh dầu sả có thể có khả năng tăng tốc độ chữa lành vết thương. Điều này có thể đặc biệt quan trọng đối với những người bị bệnh tiểu đường, vì các vết thương có xu hướng chữa lành chậm hơn với tình trạng này.
Giảm cân
Một nghiên cứu năm 2015, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hít phải các thành phần của tinh dầu sả làm giảm khả năng ăn và làm chậm tăng cân.
Giúp thư giãn
Một nghiên cứu năm 2001 đã điều tra tác động của việc hít phải tinh dầu sả, oải hương và hương thảo. Hoa oải hương được phát hiện có tác dụng thư giãn và hương thảo được phát hiện có tác dụng kích thích não bộ. Mặt khác, tinh dầu sả có một tác dụng phức tạp hơn giúp thư giãn, giảm căng thẳng. Các tác giả cho rằng tác dụng của sả có thể khác nhau tùy theo từng cá nhân.
Liều lượng và cách dùng cây sả
Liều lượng
Hầu hết các nghiên cứu khoa học về tinh dầu sả đã được thực hiện trên động vật hoặc trong ống nghiệm – không phải trên người. Do đó, không có liều lượng tiêu chuẩn hóa để điều trị bất kỳ tình trạng nào. Không rõ liệu liều lượng động vật có gây ra tác dụng tương tự đối với con người hay không.
Cách sử dụng
Cây sả có nhiều cách sử dụng khác nhau, chúng tôi xin giới thiệu bạn những cách sử dụng phổ biến nhất:
Lá và dầu được dùng để làm thuốc.
Một số người thoa trực tiếp sả và tinh dầu của nó lên da để trị nhức đầu, đau dạ dày, đau bụng và đau cơ.
Bằng cách hít thở, tinh dầu của sả được sử dụng làm dầu thơm trị đau cơ.
Trong thực phẩm và đồ uống, sả được dùng làm hương liệu. Ví dụ, lá sả thường được sử dụng làm hương liệu “chanh” trong các loại trà thảo mộc, trong món giải khác.
Trong sản xuất, sả được sử dụng làm hương thơm trong xà phòng và mỹ phẩm.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây sả
Bài thuốc chữa đau bụng, rối loạn tiêu hóa
Đun sôi 30 – 50g sả tươi với nước. hòa thêm một ít đường. Uống thuốc khi còn ấm nóng. Uống từ 2 – 3 lần/ngày.
Bài thuốc chữa đau bụng tiêu chảy
Chuẩn bị 12g củ sả, 20g củ gấu, 12g vỏ quýt phơi khô, 12g búp ổi, 3 lát gừng. Sắc tất cả nguyên liệu trên với 2 bát nước, đun còn 1 bát. Uống thuốc khi còn nóng.Có thể chia thuốc uống từ 2 – 3 lần trong ngày.
Giảm cân
Dùng 10 nhánh sả đem rửa sạch, đập dập rồi cho vào nồi cùng với vài lát chanh tươi, đun sôi. Sau khi nước sôi, lọc lấy nước và chờ nước nguội rồi pha thêm mật ong. Uống nước này vào mỗi buổi sáng sớm sẽ giúp đốt cháy mỡ thừa và thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ giảm cân.
Giải cảm
Đun sôi lá sả với kinh giới, lá ổi, ngải cứu, lá tre, chanh, tía tô, bạc hà. Dùng nồi nước sôi để xông hơi, giải cảm.
Lấy 15 – 30g củ sả hoặc lá sả tươi. Nấu nước củ sả hoặc lá sả, xông hơi để chữa cảm cúm.
Lưu ý khi sử dụng cây sả
Tác dụng phụ
Sả có thể gây dị ứng hoặc kích ứng da khi sử dụng tại chỗ.
Các tác dụng phụ khác được báo cáo của sả uống bao gồm:
Khi dùng bằng đường uống: Tinh dầu sả có vẻ an toàn cho hầu hết mọi người với một lượng nhỏ được tìm thấy trong thực phẩm. Nhưng nó không an toàn khi dùng bằng miệng với một lượng lớn.
Khi thoa lên da: Tinh dầu sả có thể an toàn cho hầu hết mọi người khi thoa lên da như một loại thuốc chống côn trùng. Nó có thể gây ra phản ứng hoặc kích ứng da ở một số người.
Khi hít phải: Thật không an toàn khi hít phải tinh dầu sả. Tổn thương phổi đã được báo cáo.
Sả, ở dạng thực vật, thường an toàn để sử dụng trong thực phẩm và đồ uống. Số lượng cao hơn có thể làm tăng nguy cơ phát triển các tác dụng phụ.
Các đối tượng đặc biệt
Trẻ em: Không an toàn khi cho trẻ em uống tinh dầu sả. Có báo cáo về ngộ độc ở trẻ em.
Phụ nữ mang thai và cho con bú: Chưa đủ thông tin về việc sử dụng tinh dầu sả trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Giữ an toàn và tránh sử dụng.
Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ cây cây sả cũng như một số lưu ý cần quan tâm. Tuy nhiên, để bài thuốc mang lại tác dụng điều trị cao và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh vẫn nên tham khảo chuyên gia về cách dùng và liều lượng. Mong rằng những thông tin mà banthuocnam chia sẻ sẽ giúp ích cho việc tham khảo của bạn đọc.